Kształtowanie orientacji przestrzennej dziecka w wieku przedszkolnym

Orientacja przestrzenna to sfera, która nie tylko odpowiada za poruszanie się oraz spostrzeganie położenia przedmiotów, ale również za umiejętności pisania, czytania oraz liczenia. Jak wiadomo, to właśnie podczas edukacji przedszkolnej dziecko rozpoczyna swoją przygodę z tymi najważniejszymi w naszym życiu czynnościami. Dlatego w jaki sposób można rozwinąć u przedszkolaka orientację przestrzenna?

Na samym początku rozwijając tę umiejętność należy skupić się na tym, aby dziecko zapoznało się z własnym ciałem, z samym sobą. Jest to pierwszy krok do poznania oraz zrozumienia kierunków takich jak “góra”- “dół”, “prawo”- “lewo”, ponieważ to ciało dziecka jest punktem wyjścia do lokalizowania obiektów wokół niego. Prostymi zabawami, które pomogą dziecku w świadomości własnej osoby są np. huśtanie na huśtawce, spacerowanie, ćwiczenia naśladowcze. Istnieje wiele wierszyków oraz piosenek- pokazywanek, które pomogą dziecku szybciej zapamiętać części ciała.  Inny sposobem jest wykonywanie ćwiczeń wraz
z programem aktywności metodą Knillów. Zadania, które są w tym zawarte uczą dziecko części ciała, kierunków, ale również rozwijają jego zmysł dotyku oraz uspokajają.  Oprócz znajomości własnego ciała istotne jest także, aby pociecha znała podstawowe fakty na temat swojej tożsamości, np. gdzie mieszka, jak się nazywa. Kolejnym ważnym etapem w nauce orientacji przestrzennej jest rozumienie gestów i mimiki. Znajomość komunikacji niewerbalnej nie tylko usprawnia świadomość własnego ciała, ale również buduje u młodego człowieka umiejętności społeczne, takie jak skoncentrowanie się na drugiej osobie w celu zrozumienia jej oraz empatii. Wraz z dzieckiem można wykonywać masę zabaw, które wzmocnią jego rozwój, np. zagadki pantomimiczne, robienie różnych min do lustra. Proste sprzątanie wraz z pociechą staje się czynnikiem wspierającym naukę orientacji w przestrzeni, a używanie przy tym przez rodzica przyimków takich jak np. “obok”, “nad” usprawni u dziecka znajomość kierunków. Każdy z nas zna zabawę “ciepło- zimno”. Można ją przekształcić w taki sposób, że zamiast dawać komendy “ciepło” lub “zimno” mówić “idź w prawo/ w lewo/ do tyłu/ do przodu”. Te formy spędzania czasu nie jedynie doskonalą kierunki, ale również inicjują u dziecka umiejętność patrzenia na świat oczami drugiej osoby.

Dorosły angażujący się w rozwój orientacji przestrzennej młodego człowieka, ułatwia mu późniejszą edukację w szkole. Mimo to należy mieć na uwadze, aby być tylko pomocną dłonią i nie wyręczać go, ponieważ dziecko najszybciej opanuje umiejętności poprzez własne przeżycia oraz samodzielne zrozumienie ich.

tekst: Joanna Torbicka

zdjęcie: pixabay.com, Dana Tentis

literatura:

Gruszczyk - Kolczyńska E., Zielińska E. (1997) Dziecięca matematyka. Książka dla rodziców i nauczycieli, WSIP, Warszawa